Białoruska opozycja

Wiadomo ,że w ciągu kilku ostatnich tygodni zza wchodnimi granicami Rzeczypospolitej Polski miało miejsce wiele poważnych wydarzeń o geopolitycznym znaczeniui. Mowa o Białorusi – państwie które ma ścisłe związki kulturowe z Polską. Niestety wśród Polaków (tym bardziej młodego pokolenia) jest coraz mniej wiedzy o wschodnich sąsiadach. To samo można powiedzieć o ruchów politycznych. Wszyscy w Polsce wiedzą kim jest  Łukaszenko. Dla niektórych to jest dobry przykład do naśladowania, wbrew temu, że w rzeczywistości Łukaszenko jest spadkobiercą sowieckiego polit-apparatu i orędownikiem Związku Radzieckiego (o czym otwarcie mówi w wywiadach).

Natomiast według większości obywateli Polski, Białoruska opozycja – to są wyłącznie zwolennicy UE lub agenci Rosji. W zasadzie jest w tym trochę racji, lecz warto dodać iż wśród aktywnych liderów ruchu antyrządowego na Białorusi są także konserwatyści. Najlepszym przykładem jest – ruch „БНФ” (biał. Беларускі Народны Фронт). Można podkreślić, że dość często w Polskich media ten ruch określany jest jako „Białoruski Front Ludowy” co niesie za sobą błędne interpretacje. W rzeczywistości w językach wschodniosłowianskich, w tym Białoruskim, ta nazwa raczej będzie przetłumaczona jako „Białoruski Front Narodowy”. Przedstawicielamii tej politycznej siły są umiarkowanymi narodowcy razem z Chrześcijanskimi Demokratami i zwolennikami wolnego rynku.

Białoruski Front Narodowy jako ruch społeczno-konserwatywny, który u schyłku sowieckiego czasu stał się zdecydowanym wyrazicielem wolności, suwerenności i niepodległości narodu.

Od pewnego czasu działalność BFN w Radzie Najwyższej Białorusi wyznacza kierunek reform i transformacji, stanie się „lokomotywą” tych przemian. Wielu świadomych i odważnych polityków współczesnej Białorusi, mających narodowe i konserwatywne aspiracje, wchodzi albo wchodziło w skład ruchu BFN.

19 października 1988 roku w kamienicy gotyckiego czerwonego Kościoła na Placu Niepodległości w Mińsku odbył się zjazd założycielski organizacji społecznej „Martyraleg Belarusi”. Celem tej organizacji było zbadanie zbrodni Reżimu Stalina, sporządzenie list ofiar reżimu komunistycznego na Białorusi oraz uczczenie pamięci  niewinnych ofiar. Jednocześnie na zgromadzeniu założycielskim „Martyralega” jedna ze znanych postaci – Zianon Pozniak zaproponował powołanie BFN „Adradzhenne”.

Zjazd założycielski nowego ruchu odbył się w dniach 24-25 czerwca 1989 r. w Wilnie, na którym uchwalono Statut i Program oraz wybrano organ zarządzający – Sejm Białoruskiego Frontu Narodowego. Zianon Pozniak został Kierownikiem (kasztelanem) tego Sejmu, posłami został Jurij Hadyko i Michaił Tkaczow.

Polityczny program BFN przewiduje ożywienie polityczne, gospodarcze i kulturowe Białorusi. Głównym warunkiem takiego odrodzenia byłoby uzyskanie przez Białoruś prawdziwej suwerenności, oddzielenie się od ZSRR. Z politycznego punktu widzenia BFN zamierzał zniszczyć zapis konstytucyjny dotyczący wyłącznej „roli przywódczej” partii komunistycznej, stworzyć system wielopartyjny, a także zagwarantować obywatelom wszelkie swobody demokratyczne. Jeżeli chodzi o gospodarkę, Narodowy Front zaproponował wprowadzenie na Białorusi wolnego runku, różnych form własności. Przypomnijmy, że w ZSRR w ogóle nie istniała wartość prywatna, a wszystkie grunty, fabryki i przedsiębiorstwa należały do ​​państwa.

Kulturowo BFN opowiadał się za narodowym i kulturalnym odrodzeniem Białorusi, w tym celu zaproponowano odejście od dwujęzyczności i uznanie języka białoruskiego za jedyny język państwowy. Białoruski Front Narodowy nalegał również na powrót symboli narodowych – biało-czerwono-białej flagi i herbu “Pogoń”.

W odpowiedzi na oświadczenie Pozniaka z 19 października 1988 r. o utworzeniu Białoruskiego Frontu Narodowego sowieckie władze nagle zakazały uruchomionej wcześniej procesji Dziadów, zaplanowanej na 30 października 1988 r. „Dziady” były akcją upamiętniającą ofiary represji stalinowskich, temat ten stał się szczególnie gorący w okresie lata i jesieni 1988 roku, od razu odsłonięcia przez Zianona Pozniaka pomnika w Kuropatach, w miejscu masowych egzekucji za czasów Stalina. Spotkanie to zostało brutalnie stłumione przez policję i wojska wewnętrzne, tylko cudem udało się uniknąć ofiar.

W tych czasach sowieckiej władzy nie wolno było organizować spotkań BFN, dlatego też kongres założycieli ruchu musiał się odbyć w Wilnie. Ministerstwo Sprawiedliwości BSRR mocno ociągało się z rejestracją, a oficjalne media i władze administracyjne oczerniały członków organizacji. Ale mimo sprzeciwu sowieckiego reżimu, kandydatom z BFN udało się dostać do parlamentu XII kadencji. Wybory do Rady Najwyższej w 1990 roku były stosunkowo uczciwe. Oczywiście, ewidentnie komuniści starali się zapewnić sobie większość poprzez na różne sztuczki. Mimo to Zianon Pozniak, Jerzy Belenki, Walentin Golubiew, Liawon Borszczewski i inni członkowie ruchu BFN potrafili zdobyć mandaty do parlamentu.

27 lipca 1990 r. Rada Najwyższa przyjęła Deklarację o suwerenności państwowej BSRR. Jak dotąd jednak dokument ten pozostawał jedynie stwierdzeniem, które nie wywoływało rzeczywistych skutków prawnych, a dopiero rok później, 25 sierpnia 1991 r., deklaracja uzyskała moc ustawy konstytucyjnej.

Znaczną i poważną rolę w tych procesach mieli członkowie partii BFN, którzy wspólnie z niektórymi innymi deputowanymi o poglądach demokratycznych utworzyli w parlamencie frakcję „Opozycja BFN”. „Opozycja” sprzeciwiła się niektórym prorosyjskim politykom i komunistom, którzy z jednej strony rozumieli, że życie polityczne zmienia się dramatycznie, a Związek Radziecki dosłownie się rozpada, ale z drugiej strony starali się zachować swój status.

Mimo wszystkich trudności deputowanym BFN udało się przeforsować decyzję o suwerenności Republiki Białorusi, a także doprowadzić do kolejnego cudu: parlament składający się w większości z komunistów, na jednym z posiedzeń zdecydował o zakończeniu działalności Komunistycznej Partii Białorusi. Rada Najwyższa zatwierdziła również nową nazwę państwa: Republika Białoruś i jej nowe symbole państwowe – biało-czerwono-białą flagę i herb „Pagoń”. Białoruski uznano za język państwowy.

W 1994 roku Białoruski Front Narodowy stoczył wojnę z innym deputowanym Rady Najwyższej – Aleksandrem Grigoriewiczem Łukaszenko. Łukaszenko i Pozniak, obaj nominowali się na nowo wprowadzoną prezydencję Republiki Białoruś.  Oprócz nich udział w tych wyborach wziął Wiaczesław Kiebicz, były uczestnik partji komunistycznej i Stanisław Szuszkewicz, postać o demokratycznych poglądach. Wybory na urząd prezydenta w 1994 roku wygrał Aleksander Grigoriewicz. Wojna „Łukaszenki z  BFN” na tym się nie zakończyła.

W 1995 roku Prezydent Białorusi zainicjował referendum w sprawie zmiany symboli państwowych i nadania językowi rosyjskiemu statusu języka państwowego. Plebiscyt ten skierowany był ewidentnie przeciwko Białoruskiemu Frontowi Narodowemu i osobiście Zianonowi Pozniakowi. Wszak biało-czerwono-biała flaga, godło „Pogoń” i białoruskie odrodzenie kulturowe były podkreślonym punktem programu BFN. Więc w wyniki tego referendum – język rosyjski ma teraz status języka państwowego, a neosowiecki herb i czerwono-zielona flaga wiszą na budynkach administracyjnych.

Wiosną 1996 roku Zianon Pozniak został zmuszony, z powodu zagrożenia życia, do potajemnego opuszczenia Białorusi. Nadal cały czas przebywa poza granicami Białorusi.

Od 1996 roku BFN stracił wpływy, a w 1999 roku doszło do rozłamu w partii. Na VI kongresie Winczuk Wiaczorka rywalizował z Zianonem Pozniakiem o funkcję przewodniczącego. Obaj kandydaci otrzymali prawie równą liczbę głosów, ale ze względu na nagromadzone sprzeczności Z. Pozniak i jego zwolennicy wystapiłi z BFN i utworzyli Białoruski Front Narodowy Konserwatywnej Partii Chrześcijańskiej. Zianon Pozniak nadal jest jego przewodniczącym, ale ponieważ został zmuszony do emigracji, jego obowiązki na Białorusi obecnie wykonuje jego zastępca Jerzy Biełenki. Na czele partii BFN (bez Pozniaka) stoi teraz Rygor Kostusiow.

Główne punkty Strategii Rozwoju Kraju, które zawierają wizję rozwoju kraju:

W sferze politycznej:

– natychmiastowe wycofanie się z tzw. „państwa związkowego” z Rosją, Unią Eurazjatycką, Unią Celną i innymi formacjami integracyjnymi zdominowanymi przez Moskwą i komunistów;

– zakaz działalności zarejestrowanych w kraju organizacji prorosyjskich i innych obcych, których działalność jest ewidentnie sprzeczna z interesami narodowymi Białorusi, ustawowy zakaz działalności rosyjskich fundacji i organizacji finansujących takie struktury na Białorusi oraz blokowanie innych cudzoziemskich źródeł finansowania.

– wprowadzenie odpowiedzialności karnej za wszelkie publiczne wypowiedzi kwestionujące lub zaprzeczające istnieniu odrębnego narodu białoruskiego i / lub jego historycznemu prawu do tworzenia własnego państwa.

– przeprowadzenie kontroli granicznej i celnej na granicy z Rosją;

W sferze gospodarczej:

– zakaz sprzedaży rosyjskim przedsiębiorstwom państwowym lub przez jakichkolwiek firm zagranicznych białoruskich obiektów infrastrukturalnych;

W sferze informacyjnej:

– uwolnienie niezależnych mediów od nacisków i prób przejęcia kontroli przez państwo, zapewniające wolność mediów i wolność słowa na Białorusi;

– włączenie do standardowego pakietu obowiązkowych kanałów telewizji publicznej co najmniej jednego kanału telewizyjnego z każdego z krajów sąsiednich – Polski, Łotwy, Litwy, Ukrainy;

– wznowienie stałej działalności Społecznej Rady Koordynacyjnej w dziedzinie mediów; niezależne niezawisły media „wolny od antybiałoruskiej propagandy”;

W sferze wojskowej:

– Natychmiastowe wycofanie się z OUBZ(Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym – rządząca przez Kreml), powrót na Białorusi pełnej kontroli nad własnym systemem obrony powietrznej i przeciwrakietowej;

– wycofanie rosyjskich obiektów wojskowych z terytorium Białorusi – centrum łączności w Wilejce i stacja radarowa w obwodzie miasta Baranowici;

– rozszerzenie prawdziwego wychowania patriotycznego w armii białoruskiej; upomnienie o wpółnej historji z Polska pod czas Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

– tłumaczenie pracy wychowawczej w wojsku na język białoruski jako pierwszy krok przed pełnym tłumaczeniem na język białoruski całego życia armii białoruskiej;

– rozwój infrastruktury granicznej na granicach również z krajami UE, zwiększenie iłości żołnierzy ochrony granicy;

W dziedzinie ochrony środowiska:

– zakaz uruchamiania i zamykania nowych niebezpiecznych gałęzi przemysłu w Brześciu, Mohylewie, Swietłogorsku;

– publikacja wyczerpujących, prawdziwych informacji o budowie, bezpieczeństwie i eksploatacji EJ Ostrowiec;

W sferze społecznej:

– Podwyższenie wynagrodzeń i poprawę warunków pracy pracowników służby zdrowia i edukacji, zwłaszcza lekarzy, nauczycieli i profesorów.

W dziedzinie kultury:

– szeroka popularyzacja panteonu prawdziwych bohaterów narodowych ze szczególnym nastawieniem na stulecia okresu panowania Rzeczypospolitej i czasy zaborów;

– aktywna popularyzacja pana Kastusia Kalinouskiego jako politycznego założyciela współczesnego narodu białoruskiego, symbolu walki Białorusinów o wolność i niepodległość oraz postaci, która powinna umocnić się wokół wszystkich wyznawców wartości odrodzenia narodowego i niepodległości kraju.

 – nakierowanie na wspólprace z Polska i Litwą. Według programmy ruchu BFN Białorusini należą do narodów cywilizacji lacinskiej (na podstawach braterstwa pomedzy Prawosławnymi a Katolikami) o wielowiekowej tradycji kulturowej, która dojrzewała w ścisłej współpracy z tradycyjnym Chrześcijaństwem.

Warto dodać kilka zdań o liderach tego ruchu. Jeden z popularnych i znanych liderów BFN to Rygor Kostusiew – białoruski polityk, szef Białoruskiej Partii Frontu Ludowego od 2017 roku.

Od 1989 roku aktywnie uczestniczy w życiu społecznym i politycznym Białorusi. Wstąpił do Białoruskiego Frontu Narodowego, w 1993 r. Został wybrany prezesem regionalnej organizacji BFN w mieście Szkłow, od 1996 r. Został członkiem Rady Białoruskiego Frontu Narodowego. Między innymi ze Szkłowa zaczynał swoją działalność  Lukaszenko. W latach 2002-2003 Rygor Kostusiew był przewodniczącym regionalnej organizacji Mohylewskiej Białoruskiego Frontu Narodowego, a od 2009 roku zastępcą szefa BFN i organizacji pozarządowej „Adradzenie”. W 2008 r. Został wybrany na przewodniczącego regionalnej koalicji sił demokratycznych w Mohylewie.

W wyborach prezydenckich w 2010 roku Rygor Kostusiew był jednym z kandydatów. W nocy z 19 na 20 grudnia został zatrzymany wraz z kilkoma innymi kandydatami (Mikołaj Statkiewicz i Andrzej Sannikow), Zatrzymanie było przede wszystkim prowokacją, lecz oficjany powód brzmiał następująco: „za organizowanie i udział w protestach przeciwko fałszowaniu wyników wyborów”. Kostusiow stał się jedynym kandydatem, któremu udało się oprotestować wyniki wyborów do CKW (Centralny Komitet Wyborczy), ponieważ kandydat musiał złożyć osobiście skargę, czego inni kandydaci nie mogli zrobić w areszcie śledczym. Na zjeździe Białoruskiego Frontu Narodowego 3 października 2017 r. on został wybrany na jej przewodniczącego.

Innym słynnym i bardzo uznawanym liderem ruchu BFN jest Zianon Pozniak. Wybitny białoruski polityk i osoba publiczna, konserwatysta, fotograf, archeolog, krytyk sztuki, poeta i prozaik. Jeden z założycieli „Martyrologii Białorusi” (1988) i szef Konserwatywnej Partii Chrześcijańskiej – BNF (od 2017 roku). Od kwietnia 1996 r. przebywa na emigracji. Od lat 60ch aktywnie walczył o zachowanie historyczno-architektonicznego środowiska Mińska, które zostało prawie całkowicie zniszczone w procesie urbanizacji socjalistycznej (w miejscu historycznych zabudowań powstały nowe budynki w stylu imperium stalinowskiego).

W maju 1990 r. on został wybrany zastępcą Rady Najwyższej BSRR w dystrykcie angarskiem nr 9 miasta Mińska z ruchu BFN. Szef frakcji opozycji BFN w Radzie Najwyższej. Pozniak był członkiem Komisji Rady Naczelnej do spraw katastrofy w Czarnobylu, Komisji Rady Naczelnej ds. ustawodawstwa, komisji przy Radzie Najwyższej ds. pomocy w zapewnieniu praw i interesów rehabilitowanych i ich rodzin, utrwalając pamięć o ofiarach represji, jakie miały miejsce w latach 1930-40 i na początku lat pięćdziesiątych. Był też członkiem Komisji Konstytucyjnej Rady Najwyższej.

W marcu 1996 r. w związku z otrzymaną informacją o zagrożeniu życia wraz z posłem Siergieuszem Naumczykiem wyjechał z Białorusi. Miesiąc później, nieoczekiwanie dla władz, wrócił do Mińska na „Czarnobylski Szlak” i dzięki pomocy swoich zwolenników i czujnych obywateli uniknął aresztowania po tym, jak został otoczony podczas gwałtownego szturmu policyjnego na biuro BFN.

Przez pewien czas mieszkał w Czechach, na Ukrainie i w Polsce, był zapraszany do Stanów Zjednoczonych, do udziału w szeregu wydarzeń politycznych. W związku z prześladowaniami władz białoruskich otrzymał azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych, ale odmawiał współpracy z rządem Amerykańskim. Obecnie go rodzina mieszka w Warszawie. Sam Zianon Pozniak w rozmowach i wywiadach unika tematu terazniejszego pobytu. Wiadomo że czasami mieszka w Polsce, często przebywa na Litwie i w Stanach Zjednoczonych, w kregu białoruiskich emigrantów. Zachował obywatelstwo białoruskie i nigdy nie odżegnywał się od Ojczyzny, wbrew temu co twerdzą prorosyjskie albo lewackie media.

W wywiadzie 2019 r. dla niezależnych mediów Białoruskich powiedział, że podobnie jako i większość Białorusinów, on nie popiera europejskiego lewactwa i uważa, iż tak zwane „prawa człowieka” które lansuje Zachód nie chronią nikogo oprócz interesów Zachodu. Wielokrotnie twierdził, że dąży do współpracy z Polską i Polskim Narodem.

Antoni Czeliuskin