Praca zbiorowa pod red.: Piotra Boronia, Michała Daszczyszaka, Mariusza Jabłońskiego, Michała Kozioła; „Czas upadku czas postępu – okres stanisławowski 1764-1795”; Wydano w ramach projektu „Strażnica Pamięci” pod patronatem Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego i Rady Miasta Krakowa; Kraków 2014
Środowisko krakowskie, w bardzo szerokim rozumieniu, postanowiło przywrócić pamięci współczesnych wydarzenie z przed 250 lat, jakim była koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski. Jest to szczególnie godne odnotowania zważywszy na fakt, iż nie miała ona miejsca, w uświęconym wielowiekową tradycją, Krakowie. Dwie krakowskie organizacje: Małopolskie Centrum Edukacji „MEC”, któremu prezesuje członek Konfederacji Spiskiej dr Michał Daszczyszak, oraz Centrum Młodzieży im. dr Henryka Jordana w Krakowie, dzięki wsparciu Prezydenta Jacka Majchrowskiego i Rady Miasta, wydały pracę zbiorową poświęconą Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i ważniejszym epizodom z okresu jego trzydziestoletniego panowania.
Jest to zbiór 20 artykułów i opracowań ukazujących epokę i warunki w jakich przyszło ostatniemu polskiemu monarsze sprawować władzę. Wszystkie teksty są bardzo ciekawe, ja zwróciłem szczególną uwagę na te, które w moim przekonaniu w pierwszej kolejności dedykowane są monarchistom.
Lekturę tej książki rozpocząłem od artykułu naszego konfederackiego kolegi z Krakowa – Dominika Galasa „Polski ceremoniał koronacyjny na tle koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego”. Ceremonia koronacji wiele mówi o samej instytucji władzy królewskiej w państwie. Fakt koronacji, który w czasach nam współczesnych stał się bardziej czynnością symboliczną, w początkach polskiej państwowości miała bardzo silną wymowę religijną, a szczególnie polityczną w ujęciu międzynarodowym. Pozycja polityczna i uwarunkowania hierarchiczno-religijne nie każdemu średniowiecznemu władcy pozwalały na „założenie korony”.
Polecam także dwa dalsze teksty: Marcina Gadochy „Konfederacja barska – dylematy konfederatów – dylematy króla” oraz Jarosława Stolickiego „Dylematy Targowicy”. Dwie rebelie odwołujące się do tych samych szlacheckich praw, wolności i religii, wywołane z różnych powodów, ale bazujące na tej samej republikańsko-anarchistycznej ustrojowej osnowie spięły klamrą okres rządów Stanisława Augusta i dopełniły dzieła zniszczenia państwa.